Een wilsverklaring is voor onderwerpen van medische aard. Hier benoem je wie beslissingen mag nemen op het moment dat je dit zelf niet meer kunt. In een wilsverklaring geef je o.a. aan of je in een bepaalde levensfase nog gereanimeerd wilt worden. Bijvoorbeeld na een hartstilstand of een hersenbloeding of omdat je dementerend bent en de informatie van de huisarts niet meer begrijpt of goed kunt afwegen. Door tijdig een wilsverklaring te schrijven weten familieleden en huisarts wat je behandelwensen zijn.
Wat geeft jouw leven waarde?
‘Nadenken en praten over persoonlijke wensen in de laatste levensfase blijft een moeilijk onderwerp voor veel mensen. Maar nog moeilijker is het voor je familieleden om te moeten toezien hoe je behandelingen ondergaat, terwijl ze weten dat jij dit niet zou willen als je het zelf kon zeggen’, weet Marinka Hamstra. Ze is huisarts in Hengelo en bestuurslid van LHV, Huisartsenkring Twente. ‘Het eerste wat ik vraag aan iemand die nadenkt over het schrijven van een wilsverklaring is: ‘wat geeft jouw leven waarde en wat zou een waardig afscheid voor je zijn?’ Een antwoord kan zijn: ‘ik vind zelfstandig kunnen leven heel belangrijk. Ik wil geen ‘kasplantje’ worden, ofwel; iemand die 100% afhankelijk is van de zorg van anderen.’ Mijn volgende vraag is dan: ‘wil je nog wel alle mogelijke behandelingen als je de diagnose krijgt ongeneselijk ziek te zijn? Of wil je symptoombehandeling en pijnbestrijding om de laatste levensfase zo dragelijk mogelijk te maken?’ Zo helpt de huisarts om van een heel groot onderwerp, een kleiner en concreter onderwerp te maken, dat specifiek gericht is op jouw eigen situatie.’
Wanneer een wilsverklaring schrijven
Volgens Marinka Hamstra komt het regelmatig voor dat mensen hun moeilijke vraag pas stellen bij de deur als ze weggaan: ‘Dokter, hoe staat u eigenlijk tegenover euthanasie?’ Hamstra glimlacht. ‘Goed dat u het vraagt, zeg ik dan. Laten we een nieuwe afspraak inplannen om daar eens rustig over van gedachten te wisselen. Het gesprek aangaan óver de laatste levensfase, neemt vaak angst weg en geeft veel rust’, weet de ervaren huisarts. “De mensen die met mij willen nadenken over de inhoud van een wilsverklaring zijn over het algemeen al wat ouder, of ze weten dat ze ongeneselijk ziek. Maar ook mensen die een nare ervaring hebben opgedaan in de laatste levensfase van iemand die hen lief is, kloppen bij mij aan. Ze willen vroegtijdig vastleggen wat ze willen op het moment dat ze daartoe zelf niet meer in staat zijn. Ik vind het moedig en ook heel verstandig om een wilsverklaring op te stellen. Voor jezelf én ook voor de mensen in je omgeving.’
Een wilsverklaring is geen euthanasieverklaring
Het is een misverstand te denken dat een wilsverklaring meteen ook recht geeft op euthanasie. Artsen kunnen in bepaalde situaties een patiënt helpen met sterven. De regels die daarvoor gelden staan zorgvuldig omschreven in de euthanasiewet. Zo mag een arts alleen euthanasie uitvoeren als de patiënt hier zelf om vraagt of dit zelf op papier heeft gezet. Het moet een vrijwillig en weloverwogen verzoek zijn. Er moet sprake zijn van ondragelijk lijden en van uitzichtloosheid. ‘Overigens is een arts niet verplicht te voldoen aan een verzoek tot euthanasie. Sommige huisartsen willen dit niet doen. Reden te meer om dit onderwerp, als het voor jou van toepassing is, tijdig te bespreken met je huisarts, zodat hij of zij een collega kan raadplegen.’
Hoe maak je een wilsverklaring?
Eigenlijk zijn er geen regels voor het schrijven van een wilsverklaring. Schrijf in je eigen woorden op wat je wilt of juist niet meer wilt. Het hoeft geen uitgebreide of ingewikkelde verklaring te zijn. Het gaat erom dat de verklaring duidelijk door jezelf geschreven is en van jouzelf is. Zet je naam en handtekening onder de wilsverklaring en de datum zodat deze rechtsgeldig is. Daarvoor hoef je niet naar een notaris.
Zorg dat je familieleden en huisarts ervan weten
Bespreek de inhoud van je wilsverklaring tijdig met de huisarts. ‘Het is het belangrijk dat de huisarts een wilsverklaring met handtekening en datum bewaart in jouw medisch dossier. Zorg ook dat naaste familieleden de inhoud van deze wilsverklaring kennen en dat ze weten waar je de meest recente kopie daarvan bewaart. En,… controleer regelmatig of je wilsverklaring nog actueel is. Misschien ben je na een poosje toch anders gaan denken over bepaalde zaken die te maken hebben met je laatste levensfase. Praat hierover met je huisarts. De arts zet dit dan in jouw medisch dossier en voegt jouw aangepaste wilsverklaring toe.’
Huisarts Marinka Hamstra verwijst ook naar de website Thuisarts.nl/levenseinde. Daar vind je meer informatie over levenseinde en wilsverklaring.
Noot: De betekenis van de termen wilsverklaring en wilsbeschikking worden nog wel eens door elkaar gehaald. Meer informatie over de Wilsbeschikking is na te lezen op onze website en in de nieuwsberichten met een interview met Pedro Swier van Herman Bakker en Jolanda Steenhuis van KienhuisHoving Advocaten en Notarissen.
